Miesięcznik Poznaj Świat
Numer 2004-10-01

Artykuł opublikowany w numerze 10.2004 na stronie nr. 74.

Tekst: Anna Gniewkowska-Gracz,

Saksoński salon

Drezno

Drezno przygotowuje się intensywnie do wielkiego jubileuszu. Za dwa lata miasto będzie świętowało osiemsetlecie. Po raz pierwszy o słowiańskiej osadzie rybackiej Drażdiany, leżącej się na prawym brzegu Łaby, wspomniano w 1206 roku. Przy przeprawie przez Łabę krzyżowały się ważne szlaki handlowe. Tamtędy wiódł odwieczny trakt Via Regia – droga królewska z Paryża przez Kolonię, Frankfurt do Wrocławia, Opola i Krakowa. Miasto zaczęło się dynamicznie rozwijać pod koniec XV wieku, kiedy książę elektor Albert przeniósł do Drezna stolicę Saksonii.

 

Perły baroku

 

Przepych drezdeńskich budowli jest odzwierciedleniem ambicji elektora Augusta Mocnego, który nie mogąc się równać politycznie z silnymi politycznie dynastiami Habsburgów i Hohenzollernów, w ten sposób zaznaczył swoją wyższość. Z racji architektonicznej finezji Drezno było nazywane Florencją Północy.
Najcenniejsze królewskie budowle zachowały się w północnej części Starego Miasta. Ich wizytówką jest budowany przez blisko ćwierć wieku późnobarokowy pałac królewski Zwinger, dzieło architekta Mateusza Daniela Pöppelmanna i rzeźbiarza Baltazara Permosera. Bogato rzeźbione pawilony pałacowe, dwie półkoliste galerie i ozdobna Brama Królewska tworzą niezwykłą kompozycję.
Gemäldegalerie Alte Meister (Galeria Malarska Mistrzów Dawnych) przyciąga miłośników malarstwa z całego świata. Mogą tu podziwiać zarówno najbardziej znaczące dzieła włoskiego malarstwa renesansowego, jak i flandryjskiego i holenderskiego malarstwa z XV–XVII stulecia. Wśród tysięcy obrazów znajdują się dzieła Tycjana, Rubensa i Holbeina. Wzbogacenie zbiorów dzięki zakupowi obrazu „Madonna Sykstyńska” pędzla Rafaela znacznie podniosło rangę galerii. Galeria posiada znaczący zbiór prac Canaletta (Bernarda Bellotta), który od roku 1747 był nadwornym malarzem Augusta II i musiał co miesiąc dostarczać nowy obraz.
Nieopodal Zwingeru znajduje się główna rezydencja władców – świadectwo osiemsetletniej saksońskiej historii. W tym miejscu w XII wieku stał zamek, o którym dziś świadczą już tylko fundamenty wieży. Gdy Drezno stało się siedzibą władców, średniowieczny zamek przebudowano w renesansowy.

 

 

Saksonia

Sachsen, kraj związkowy we wschodniej części Niemiec, graniczący z Polską i Czechami. Powierzchnia – 18 tysięcy kilometrów kwadratowych. Liczba mieszkańców – 4,6 miliona. Stolica – Drezno. Saksonia należy do landów uprzemysłowionych. Rozwinięty jest głównie przemysł ciężki. Tamtejsze odkrywkowe kopalnie węgla brunatnego należą do największych w Europie. Saksonia słynie w świecie z wyrobu porcelany, od XVII wieku wytwarzanej w Miśni, i wspaniałych zabytków. Góry Rudawy z licznymi uzdrowiskami i ośrodkami wypoczynkowymi oraz Saska Szwajcaria należą do najczęściej odwiedzanych regionów turystycznych Niemiec.

 

 

Symbol z ruin

 

W roku 1701 zamek spłonął. Do jego odbudowy August Mocny zatrudnił znanych architektów, miedzy innymi Mateusza Daniela Pöppelmanna, który pokazał swój kunszt także przy projektowaniu pałacu Zwinger. Zamek, zniszczony podczas drugiej wojny światowej, jest odbudowywany, jego rekonstrukcja ma zostać ukończona w 2006 roku. W tym samym czasie ma się zakończyć odbudowa protestanckiego kościoła Najświętszej Marii Panny (Frauenkirche). Ruiny kościoła stanowiły memento – wspomnienie alianckich bombardowań w lutym 1945 roku, kiedy to 1300 samolotów zrzuciło na Drezno blisko cztery tysiące bomb. Słup ognia palącego się miasta sięgał w niebo na cztery kilometry.
Drezdeńczycy z niezwykłą sympatią śledzą postęp prac na placu budowy Frauenkirche. Można odnieść wrażenie, że niecierpliwie czekają, kiedy wznoszone z ruin mury stworzą nowy symbol miasta i dadzą początek kolejnym stuleciom jego istnienia.

 

 

Związki z Polską

 

Polskę łączą z Saksonią mocne związki historyczne. Z Drezna wyruszał do Warszawy po polską koronę król August Mocny z dynastii Wettynów w czasach, kiedy miasto przeżywało swój rozkwit – powstawały barokowe budynki i rokokowe pałace.
„Za panowania Augusta II i jego syna pomiędzy Warszawą i Dreznem związek był ścisły, stosunki je łączyły mnogie. Dwór przenosił się z Polakami, kapelą i myślistwem polskim do Drezna, potem z Saksonii z teatrem, aktorami i pięknościami swymi do Warszawy. W stolicy saskiej mnogie pozostały ślady tej wymiany gości: nazwiska polskich gospód, znaki polskie, orły i kunsztowne figurki na sklepach, nawyknienia w kuchni, stole, obyczajach zapożyczanie się wzajemne” – tak w „Nocach bezsennych” Józef Ignacy Kraszewski opisywał wzajemne, polsko-saksońskie relacje. Powieściopisarz, do którego przylgnął przymiotnik najpłodniejszy, po 1863 roku osiadł w Dreźnie i tutaj tworzył. Przy Nordstrasse 28, w domu, gdzie mieszkał, od 1960 roku mieści się jego muzeum. Stała ekspozycja, przygotowana przez Polaków, ukazuje związki z Dreznem nie tylko Kraszewskiego, lecz także licznej polskiej emigracji popowstaniowej XIX wieku.
Zgromadzone eksponaty, takie jak malarstwo, grafika, medale, porcelana, książki czy karty rękopisów Kraszewskiego przypominają panujących w osiemnastowiecznej Polsce Sasów oraz postacie związane z dworem królewskim, które stały się bohaterami powieści pisarza.
Od 1992 roku ma tutaj swoją siedzibę Polsko-Niemieckie Towarzystwo Saksonii.
Ślady wieloletniego związku z Polską widoczne są w wielu miejscach. Na elewacjach niektórych drezdeńskich pałaców można odnaleźć wizerunki polskiego Orła i litewskiej Pogoni.