Ścieżkami świętego

Krótki odcinek czerwonego szlaku z Polany Chochołowskiej na Trzydniowiański Wierch, którym przeszedł Karol Wojtyła, będąc już papieżem, został obwołany „pierwszym szlakiem papieskim” (trasę oznakowali sami górale). Wydarzenie miało miejsce 23 czerwca 1983 r., w trakcie pielgrzymki do Polski.

Papież przyleciał z Krakowa helikopterem. Z Siwej Polany, gdzie wylądował, przejechano na Polanę Chochołowską samochodami. Tu Ojciec Święty został przywitany przez kierowniczkę schroniska pokrojonym oscypkiem i gałązką limby. Po powitaniu wpisał się do księgi pamiątkowej, a później wszedł na półpiętro, przed znajdujące się tam okno, aby bez świadków (i podsłuchu) porozmawiać z Lechem Wałęsą. W końcu zaś ubrał grube skarpety i buty turystyczne i w towarzystwie swoich najbliższych współpracowników udał się na spacer czerwonym szlakiem do Doliny Jarząbczej. Miał wówczas powiedzieć: „Tu mogę iść po prawdziwej górskiej drodze z kamieniami. W Castel Gandolfo są także takie ścieżki, ale wszystkie wytapetowane”.
Chcąc powtórzyć tę drogę, trzeba wpierw dotrzeć na Polanę Chochołowską, co najłatwiej uczynić z Siwej Polany (można również podjechać góralską bryczką). Stąd dalej, w górę Doliny Jarząbczej, można pójść tylko pieszo. Szlak Papieski kończy się przy rwącym potoku, gdzie ustawiono krzyż i kamień z pamiątkową tablicą. Warto wspomnieć, że Polana Chochołowska szczególnie pięknie wygląda na wiosnę, gdy większość pobliskich hal pokrywają dywany z krokusów.

BESKID MAŁY

Wadowice – Leskowiec

• Przebieg trasy: Wadowice – Zawadka – Ponikiew – Groń Jana Pawła II – Leskowiec
• Orientacyjny czas na przebycie: 4:15 h (plus droga powrotna 3:15)
• Długość trasy: 13 km (w jedną stronę)
• Oznaczenie trasy: niebieskie Wadowice – Schronisko, czerwone na Leskowiec
• Skala trudności: łatwy (do przebycia z dziećmi)

Beskid Niski nie bez kozery był nazywany przez Karola Wojtyłę „górami domowymi”. Zwarty, stromy i gęsto zalesiony masyw górski wyrasta za południowymi przedmieściami Wadowic. Bliskość tych terenów była naturalną przyczyną tego, że górska przygoda przyszłego papieża rozpoczęła się właśnie tutaj. Jest wysoce prawdopodobne, że wejście na Leskowiec było jedną z pierwszych górskich wycieczek małego Lolka. Miał go zabrać tam ojciec w 1930 r., gdy po ukończeniu czwartej klasy szkoły powszechnej zdał pozytywnie egzamin do gimnazjum.
Trasę na Leskowiec (wraz z drogą powrotną) da się przejść w jeden dzień. Można jednak zaplanować nocleg w całorocznym schronisku pod Leskowcem, na Groniu Jana Pawła II. W pobliżu znajduje się Sanktuarium Królowej Ludzi Gór, jeden z głównych ośrodków pielgrzymowania w Beskidach, a obok stoi pomnik papieża. Wycieczkę warto połączyć ze zwiedzeniem Wadowic, miasta, z którym związki papieża Jana Pawła II dla wszystkich są oczywiste.

BESKID ŻYWIECKI

Skawica Górna – Zubrzyca Górna

• Przebieg trasy: Skawica Górna – Sucha Góra – Hala Kucałowa – Polica – Hala Śmietanowa – Krowiarki – Zubrzyca Górna
• Orientacyjny czas na przebycie: 7,5 h (do przełęczy Krowiarki 6 h)
• Długość trasy: 25 km (do przełęczy Krowiarki 18 km)
• Oznaczenie trasy: niebieskie Skawica Górna – Hala Kucałowa, czerwone Okrąglica – Krowiarki, zielone Krowiarki – Zubrzyca Górna. Odcinek Skawica Górna – Krowiarki ma dodatkowo oznaczenie papieskie: żółto-biały kwadrat kolorowany wzdłuż przekątnej
• Skala trudności: łatwy (do przebycia z dziećmi)

Trasa ze Skawicy na przełęcz Krowiarki to nieformalne pożegnanie kardynała Karola Wojtyły z polskimi górami. Była to ostatnia z odnotowanych górskich wycieczek przed wyborem na papieża. W wyprawie tej, 9 września 1978 r., towarzyszyli kardynałowi dwaj przyjaciele, ks. Stanisław Dziwisz i ks. Tadeusz Styczeń z KUL-u. Jak wspominają archiwa, dzień był deszczowy i zmoknięci wędrowcy po zejściu na przełęcz Krowarki pojechali autem do proboszcza w pobliskiej Zawoi, aby się trochę przesuszyć. Ta niezapowiedziana wizyta mocno utkwiła w pamięci tutejszego proboszcza Władysława Wądrzyka, a po pewnym czasie lokalna społeczność postanowiła upamiętnić ten fakt, specjalnie znakując szlak – ustawiając pamiątkowe obeliski oraz nadając trasie nazwę „Ostatnia Wycieczka”.
Przełęcz Krowiarki (oficjalna nazwa: Przełęcz Lipnicka) jest związana z ciekawym epizodem z młodości Karola Wojtyły. Latem 1938 r., po zdanej maturze, odbywał on przysposobienie obronne u junaków. 9. Kompania 7. Batalionu Junackich Hufców Pracy w Zubrzycy Górnej pracowała przy budowie odcinka drogi do Krowiarek. Wspominając tamten czas, papież często mawiał, że w przydziale obowiązków dostawał skrobanie ziemniaków. Junacy nocowali u górali w Zubrzycy Górnej. Przy skansenie orawskim do dziś zachowała się chata rodziny Misińców, w której kwaterował młody Karol Wojtyła. W czasie owego pobytu w Zubrzycy służył on często jako ministrant do porannej mszy świętej w kościele św. Michała Archanioła.

BESKID SĄDECKI

Stary Sącz – Krościenko nad Dunajcem

• Przebieg trasy: Stary Sącz – Przysietnica – Przehyba – Skałka – przełęcz Przysłop – Dzwonkówka – Krościenko nad Dunajcem
• Orientacyjny czas na przebycie: około 9 h
• Długość trasy: 30 km
• Oznaczenie trasy: żółte Stary Sącz – Wielka Przehyba, niebieski Wielka Przehyba – Przehyba, czerwony Przehyba – Krościenko nad Dunajcem. Szlak na całej długości ma dodatkowo oznaczenie papieskie: żółto-biały kwadrat kolorowany wzdłuż przekątnej oraz czasami żółta sygnaturka krzyża na niebieskim tle
• Skala trudności: średnio trudny

Szlak im. Jana Pawła II, Stary Sącz – Przehyba – Krościenko, nazywany również szlakiem „Powtórki z geografii”, ustanowiony został na pamiątkę wędrówek Karola Wojtyły po Beskidzie Sądeckim po kanonizacji bł. Kingi – patronki ziemi sądeckiej w czerwcu 1999 r. Wówczas, na koniec mszy kanonizacyjnej na starosądeckich błoniach, Jan Paweł II powiedział: „A teraz jeszcze powtórka z geografii. Jesteśmy tu, w Starym Sączu, skąd wyruszamy ku Dzwonkówce, Wielkiej Radziejowej, na Przehybę […]. Z Przehyby do Szlachtowej i do Krościenka. W Krościenku, na Kopiej Górce jest Centrum Oazy. W Krościenku przekraczamy Dunajec, który płynie razem z Popradem w kierunku Sącza Nowego i Starego, i jesteśmy w Sączu z powrotem. […] To tyle tej powtórki z geografii”.
Trasa w całości do pokonania w ciągu jednego dnia, ale trzeba wyruszyć wcześnie rano. Alternatywnie można zaplanować wycieczkę na dwa dni, zatrzymując się w połowie drogi na nocleg w schronisku PTTK na Przehybie. W Starym Sączu przy dawnym ołtarzu polowym znajduje się niewielka sala pamięci Jana Pawła II z ciekawymi eksponatami, m.in. ekwipunkiem turystycznym i narciarskim, jakiego używał Ojciec Święty.

GORCE

Nowy Targ – Turbacz – Rzeki

• Przebieg trasy: Nowy Targ (dzielnica Kowaniec) – Bukowina Waksmundzka – polana Wisielakówka – Kaplica Papieska – Schronisko PTTK na Turbaczu – hala Turbacz – przełęcz Borek – Dolina Kamienicy – szałas „Papieżówka” – polana Trusiówka – Rzeki.
• Orientacyjny czas na przebycie: około 7 h
• Długość trasy: 20 km
• Oznaczenie trasy: zielone (Kowaniec – polana Wisielakówka), żółte (polana Wisielakówka – przełęcz Borek), niebieski (przełęczy Borek – Rzeki)
• Skala trudności: łatwy (do przebycia z dziećmi)

Gorce podbiły swą urodą serce niejednego wędrowca. Nie dziwi więc, że ich piękno docenił także Karol Wojtyła. Poznał te góry jak własną kieszeń i bardzo je pokochał. Bywał tu wielokrotnie, często po kilka razy w roku, latem i zimą. Po raz pierwszy odwiedził Gorce prawdopodobnie w lutym 1953 roku, gdy wspólnie z grupą młodych fizyków przeszli na nartach trasę z Kowańca na Turbacz, a potem do Rzek i Ochotnicy.
Gorce dawały przyszłemu papieżowi również schronienie i spokój. W 1976 roku jako metropolita krakowski Karol Wojtyła spędził samotnie dwa tygodnie w drewnianym szałasie w dolinie Kamienicy, poświęcając się modlitewnemu skupieniu. I choć Gorce od tego czasu się zmieniły – na polanach jest mniej drewnianych szałasów i trudniej spotkać górali wypasających owce – zostały miejsca przypominające o wielkim Polaku, a nad halami wciąż unosi się zapach mięty, dziurawca i macierzanki.

BIESZCZADY

Komańcza – Cisna

• Przebieg trasy: Komańcza – Prełuki – Duszatyn – Jeziorka Duszatyńskie – Chryszczata – przełęcz Żebrak – Przełęcz pod Jaworem – Wołosań – Hon – Cisna
• Orientacyjny czas na przebycie: około 12 h
• Długość trasy: 31 km
• Oznaczenie trasy: czerwony na całej trasie
• Skala trudności: średnio trudny, ale dość długi (na trasie brak zaplecza noclegowego)

Komańcza często była miejscem, gdzie Karol Wojtyła kończył lub rozpoczynał swoje piesze wędrowanie po tych „kapuścianych” – jak zwykli mówić niektórzy – górach, a które on nazywał górami zadumy. Bieszczady odwiedził co najmniej kilkanaście razy, po raz pierwszy w 1952 r. jako zwykły ksiądz, a po raz ostatni w lipcu 1968 r. już jako kardynał, metropolita krakowski.
Miejscem szczególnym, które przypadło do serca przyszłemu papieżowi, były Jeziorka Duszatyńskie. Ten piękny zakątek Bieszczadów wspominał Karol Wojtyła w wydanym w 1960 r. utworze „Przed sklepem jubilera”: „Nie zapomnę nigdy tych jeziorek, co zaskoczyły nas po drodze, jak gdyby dwie cysterny niezgłębionego snu”. To właśnie o Jeziorkach Duszatyńskich najprawdopodobniej myślał Jan Paweł II, wyrażając kilka lat przed śmiercią nadzieję, że chciałby zobaczyć jeszcze dwa miejsca, obydwa miały być w Bieszczadach. Drugim prawdopodobnie była Rudawka Rymanowska.