Tekst i zdjęcia: Arkadiusz Braniewski,

Z wizytą u Kiwi

Nowa Zelandia / Australia i Oceania

Maoryska legenda głosi, że dawno temu bóg lasu spytał wszystkie ptaki, który z nich chciałby zejść na najniższe piętro lasu, aby oczyścić je z robaków. Żaden nie był chętny, ale w końcu zgłosił się kiwi. W czasie gdy polował na robaki, jego skrzydła zanikły, nogi stały się silne, dziób się wydłużył i wykształciły się wąsy, aby kiwi mógł łatwiej poruszać się po ciemnym lesie.

Większość turystów omija stolicę Nowej Zelandii albo traktuje ją jedynie jako miejsce przesiadki w drodze na Wyspę Południową. Ci, którzy postanowią zostać w Wellington trochę dłużej, przekonają się jednak, że miasto oferuje wiele atrakcji.

MUZEUM WSZYSTKIEGO

Pierwsze kroki w Wellington kierujemy do Te Papa Tongarewa, nowoczesnego muzeum narodowego. Te Papa, zwane „Naszym Miejscem”, to wszechstronna przestrzeń kulturalna będąca również galerią sztuki, miejscem wystaw i wydarzeń ze świata artystycznego. Na 36 tysiącach metrów kwadratowych zgromadzone zostały przykłady sztuki maoryskiej i wysp Pacyfiku, ekspozycje poświęcone historii Nowej Zelandii, w tym losom polskich emigrantów, oraz lokalnej faunie i florze. Częścią ekspozycji jest również największa na świecie, półtonowa kałamarnica (mesonychoteuthis hamiltoni) zanurzona w formalinie. Ten dziesięciometrowy okaz został schwytany przez nowozelandzkiego rybaka w 2007 r. u wybrzeży Antarktydy.

TAŃCZĄCY PARLAMENT

Miejscem wartym odwiedzenia jest również nowozelandzki parlament. Kompleks składa się z trzech budowli połączonych przejściem. Głównym budynkiem jest Parliament House z salą obrad i gabinetem marszałka. Poprzednia, drewniana siedziba parlamentu spłonęła w 1907 r. i konieczna była budowa nowej. Rozpoczęcie prac w 1914 r. zbiegło się z wybuchem pierwszej wojny światowej. Brak materiałów budowlanych znacznie opóźnił budowę. Parlamentarzyści zdecydowali się obradować w nieukończonym Parliament House. Planowanego drugiego piętra nigdy nie wybudowano, a oficjalnego otwarcia budynku dokonała królowa Elżbieta II dopiero w 1995 r. Najbardziej charakterystyczną częścią kompleksu jest Beehive, czyli Ul, powstały w latach 1970. Oryginalna bryła nie pozostawiła wyboru przy nadawaniu nazwy. W dziesięciopiętrowym Ulu znajdują się gabinety ministrów oraz premiera. Drugim budynkiem przylegającym do Parliament House jest neogotycka biblioteka parlamentarna, ukończona w 1899 r. To najstarszy spośród trzech budynków. Jednak najbardziej niezwykłą częścią kompleksu jest piwnica Parliament House, której fundamenty na wypadek trzęsienia ziemi wyposażono w 417 ogromnych gumowych łożysk. Takie środki ostrożności są tu w pełni uzasadnione, bo mieszkańcy Wellington doświadczają do kilkunastu trzęsień ziemi rocznie. Gdy ziemia się poruszy, ten stary ceglany budynek nie powinien się zawalić. Można tu obejrzeć film z symulacją wstrząsów i „tańczącym” Parliament House.

ODŚWIEŻANIE NOSA

Zwiedzając stolicę, nie można pominąć wspaniałego ogrodu botanicznego. Choć odległość z centrum wydaje się niewielka, najlepiej pokonać ją zabytkową kolejką elektryczną Cable Car. Wellington jest częściowo położone na wzgórzach i stanowi nie lada wyzwanie dla pieszych. Pozornie mały dystans może okazać się wspinaczką po licznych schodach. Po kilkuminutowym wjeździe oglądamy panoramę miasta. W Cable Car Museum z filmu dowiadujemy się, że mieszkańcy miasta posiadają też prywatne kolejki. Ułatwia to życie pośród wzgórz, szczególnie osobom starszym. Wchodzących do ogrodu witają słowa Erazma z Rotterdamu: „Ten ogród jest dla przyjemności nacieszenia oka, odświeżenia nosa i odnowienia ducha.” Spacer po stołecznym ogrodzie to okazja do zobaczenia wielu endemicznych roślin i kwiatów, nieznanych w Europie. Zachwycają nie tylko widoki, ale też nowe zapachy i odgłosy typowych dla Nowej Zelandii ptaków. Częścią ogrodu botanicznego cieszącą się największym zainteresowaniem jest rosarium. Poza różami, w szklarniach można zobaczyć srebrną paproć, która jest symbolem Nowej Zelandii. W ogrodzie botanicznym znajduje się też planetarium. Warto je odwiedzić, gdyż gwiazdozbiory obserwowane z półkuli południowej wyglądają całkiem inaczej, niż te znane z europejskiego nieba.

USZY HOBBITA ZA 50 DOLARÓW

W drodze do filmowej dzielnicy Wellington mijamy ludzi stojących w kolejkach po sushi, które jest tu tańsze od chleba. Dzielnica Miramar aspiruje do bycia nowozelandzkim Hollywood. Przemysł filmowy w „Wellywood”, zaistniał dzięki Peterowi Jacksonowi i firmie Weta Workshop robiącej scenografię oraz efekty specjalne. Weta Digital, oddział odpowiedzialny za efekty komputerowe, to jedna z największych firm od efektów na świecie. Zatrudnia 2500 osób, a na koncie ma 123 filmy, w tym takie superprodukcje, jak: trylogia „Władca Pierścieni”, „Avatar”, „King Kong”, „Dystrykt 9”, „Opowieści z Narni” czy najnowsze dzieło – „Przygody Tintina”. Poza komputerowymi efektami specjalnymi, w pracowniach Miramaru powstają rekwizyty, kostiumy oraz choreografie do filmów. Popularność ekranizacji prozy Tolkiena sprawiła, że fani zaczęli zaglądać przez ogrodzenie terenu firmy Weta, aby dowiedzieć się czegoś więcej o kulisach produkcji. W odpowiedzi na to zainteresowanie, w 2008 r. powstała Weta Cave, minimuzeum i sklep. Weta Cave gromadzi rekwizyty, stroje oraz figury znanych postaci filmowych, np. Golluma. Do kupienia są pamiątki, książki, albumy, ale też uszy hobbita ($50 NZ), takie same jak te użyte w filmie. Zobaczyć i nabyć można także broń wykorzystaną w „Dziewiątej dzielnicy”. Będąc w Weta Cave, koniecznie trzeba zobaczyć film o historii firmy założonej w 1987 r. przez Richarda Taylora i Tanię Rodger, pokazujący zaplecze przemysłu filmowego oraz przebieg prac nad rekwizytami i efektami.

RYCZĄCE CZTERDZIESTKI

W Wellington wcale nie trzeba zabawić długo, żeby przekonać się dlaczego miasto nazywane jest Wietrznym Welly. Na ulicach często widać latające parasole, przewrócone skutery i rozbite szklane drzwi. Wiatr bywa tu na tyle silny, że może porwać przechodnia. Mieszkańcy żartują, że tylko u nich deszcz pada do góry. Nie ma w tym wiele przesady. Wellington leży w strefie ryczących czterdziestek, która powoduje tak porywiste zachodnie wiatry.

WŚRÓD ŻYWYCH SYMBOLI

Do ostatniej chwili nie możemy zdecydować się gdzie pojechać, aby zobaczyć ptaka kiwi. Najbardziej ekscytujące wydaje się podglądanie go w naturalnym środowisku. Jednak szanse spotkania go są niewielkie. Populacja kiwi została mocno przetrzebiona odkąd w Nowej Zelandii pojawiły się takie szkodniki jak possum. Również psy i koty są zagrożeniem dla tego nielota. Wprawdzie wellingtoński rezerwat Zealandia (Karori Wildlife Sanctuary) oferuje nocne wycieczki, podczas których z przewodnikiem szuka się kiwi, ale nam wydaje się to niezbyt pewnym sposobem. Postanawiamy jechać do zoo. Codziennie o 13:15 występuje tam Tahi, jednonogi ptak kiwi. W półmroku, pracownicy zoo wyjmują Tahiego z jego budki i wabią go robakami i warzywami, żeby jak najdłużej został z widownią. Kiwi osiągają do pół metra wzrostu i 3,5 kg wagi. Zanim zobaczyliśmy Tahiego, mogliśmy dotknąć wypchanego okazu, aby poczuć, że jego upierzenie jest miękkie niczym futro. Tahi ma tylko jedną nogę, bo wpadł w pułapkę zastawioną na possumy. Zaopiekowało się nim zoo. Dostał nawet protezę, ale ją odrzucił i nauczył się skakać na jednej nodze. Dziś Tahi, po maorysku „Jeden”, to największa atrakcja zoo. W swoim naturalnym środowisku kiwi nie mają łatwego życia. Aby to unikalne stworzenie mogło przetrwać, ludzie podbierają jajka wysiadującym je samcom(!). Gdy kiwi się wykluje, jest karmione i po osiągnięciu wagi 1 kg, zwracane naturze. Gdyby nie ten system pomocy, wiek dorosły osiągnęłoby tylko 5 procent ptaków.
Na pokazie widzieliśmy też tuatarę. To gad będący endemicznym stworzeniem Nowej Zelandii i stanowiący jeden z symboli kraju. Stworzenie to oddycha raz na godzinę, je raz na miesiąc. Tuatary dojrzewają w wieku około 15 lat, rozmnażają się co 3-4 lata, a dożywają nawet 100. Dotknąć tuatary mogły tylko małe dzieci i obcokrajowcy z najdalszych zakątków świata. A że Polska leży na końcu tegoż… Tuatara ma miękką, aksamitną w dotyku skórę, choć wydaje się być pokryta pancerzem.